Tarihte en çok tartışılan karakterlerden biridir Timur .Bu yazımızda iyi ve kötü yönleriyle Timur Kimdir? sorusunu yanıtlayacağız.
Türk mü? Moğol mu? istilacı bir barbar mı? yoksa fetihçi bir komutan ve askeri bir deha mı?
Timur kimdir sorusu sürekli tartışılır. Seferlerinin çoğunu Türk-İslam ülkelerine yönelttiği ,Osmanlı Padişahı Yıldırım Beyazıt ile savaşıp kardeş orduları birbirine kırdırdığı, Osmanlıyı Ankara savaşından sonra 11 yıl süren fetret dönemine soktuğu , Osmanlının batı ile mücadelesine sekte vurduğu için belkide İstanbul’un fethini 50 yıl geciktirdiği için Osmanlı ve Türk tarihçiler tarafından pek sevilmez.
İslamiyeti yayma amacıyla Hindistan’a seferler yapmıştır. Bir ay içerisinde 20 savaşa girip kazanarak tarihe geçmiş ve Hindistan’ın tamamını kendi topraklarına katmıştır. Bu savaşlar sırasında da acımasız olmuş kafir oldukları ve ateşe taptıkları gerekçesiyle yüz bin Hintli insanın kafalarını kestirip Ganj nehrine attırmıştır.
Timur Hristiyan batı dünyası içinde zalim ve yıkıcı bir barbardır. Çünkü o Hristiyan Şovalyelerinin yuvalandığı kale sahibi olduğu Anadolu beyliklerinin yıllarca bir türlü alamadığı İzmir ve çevresini 15 günde fethedip kalelerini yerle bir etmiş ve on bin Hristiyan şovalyesinin kellelerinden kule yaparak İzmir’i Anadolu Türklerine armağan etmiştir. Ayrıca Yahudi tüccarların ve Hristiyan misyonerlerin Orta Asya’daki faaliyetlerine son verdiği içinde Yahudilerde ona düşmandır. Bunların yanında Timur işgal ettiği yerlerde Yunan ve Roma eserlerinin kalıntılarını ve putları yıkmıştır. Bu yüzden Timur’a yıkıcı denmiştir.Gençliğinde aldığı bir ok yarası nedeniyle sağ bacağı aksak olması sebebiyle Farslılar ona Timurlenk (Aksak Timur)demiştir.
Timur kendi adıyla anılan büyük Türk imparatorluğunun kurucusudur. Türkistan da dünyaya gelmiştir.Doğum tarihi tarihi kaynaklarda 9 nisan 1336 salı günü olarak geçer. Efsaneye göre beyaz saçlarla doğduğu söylenir. Babası Çağatay hanlığına bağlı bir oymak beyi ,Annesi Tekine hatundur. Daha küçük yaşlarda oluşturduğu çetesiyle koyun hırsızlığı gibi işlere karışır hatta sakatlanmasına neden olan ok yarasını da bu dönemde aldığı söylenir.
Moğol imparatoru Cengizhan’ın soyundan gelen Saraymülk hanımı nikahına alarak soylu bir ünvana kavuşur ve Cengizhan soyunun damadı anlamına gelen Küregen lakabını almaya hak kazanır. Ancak Cengizhan’ın soyundan gelmediği için Han ünvanını kullanmamış onun yerine emir ünvanını kullanmıştır.
Timur önce birliği sağlama amacıyla harekete geçer ve çevresine seferler düzenler. Çok değişik savaş ve aldatma taktikleriyle daha savaş başlamadan hep bir adım önde olmayı bilmiştir. Psikolojik savaş tekniklerini başarıyla kullanmış korku saçarak pek çok büyük devlet ve şehri tek bir kılıç sallamadan almıştır. Rakip ülkelerdeki iç karışıklık artınca bundan yararlanmayı bilmiştir. Fethetmek istediği ülkelerde önce istihbarat çalışmaları ve haritaları bağlı stratejik çalışmalar yaptırırdı. Ele geçirdiği bazı ülkeleri yakar yıkardı.Ordusu genellikle kara Tatar, Kıpçak Türkleri, Moğol okçuları Türkmen süvarileri ve fillerden oluşmaktaydı. Disiplinli bir yapıya sahip bu bozkır ordusu son derece dayanıklı ve süratliydi.
Müslüman olmasının yanı sıra eski Türk-Moğol geleneklerini yaşatmaya çalışmış ve Cengizhan yasalarına çok önem vermiştir. Büyük İskender , Sezar, Cengizhan gibi dünyaya hükmetme isteği ondada vardır. Cezalandırırken son derece acımasız ve sert , mukafatlandırırken de oldıkça cömert olmuştur. Yendiği ve kendisine sığınan hükümdarlara iyi davranmış onları kendi ülkesine kazandırmaya çalışmıştır. 1402 Ankara savaşından sonra kendisine esir düşen Yıldırım Beyazıt’a iyi davrandığı, yanından ayırmadığı , ölümünden büyük üzüntü duyduğu bilinmektedir.
Timur fetihlerine devam ederken Osmanlı devleti de topraklarını genişletmekteydi ve kuşkusuz bu durum iki devi karşı karşıya getirecekti. Öylede oldu. İki büyük Türk devleti aynı bölgede egemenlik mücadelesine girişmişlerdi. Timur asıl hedefi olan Çin seferi öncesi batıdan gelebilecek tehlikeleri bertaraf etmek istiyordu. 1401 yılında Anadolu ya girerek Bağdat’ı aldı ve Sivas’ı kuşattı. Osmanlı Sultanı olan Yıldırım Beyazıt’tan kendisine biat etmesini istedi. Yıldırım Beyazıt bu duruma sert cevap verdi böylelikle savaşın fitili ateşlenmiş oldu.
Sonuç olarak iki ordu 28 temmuz 1402 tarihinde Ankara’nın çubuk ovasında karşı karşıya gelir. Timur daha büyük daha güçlü daha disiplinli bir orduyla Yıldırımın karşısına çıkmıştır. Savaş Timurun lehine sonuçlanır. Bu durum Avrupa’dada büyük korku yaratmıştır. Ancak o dönemde Timur tarafından Avrupayı fethedilmeye değer görmemesinden dolayı sefer düzenlenmemiştir.
Timur Ankara savaşından sonra ülkeyi Beyazıt’ın şehzadeleri arasında paylaştırdı ve sonrasında Anadoluyu terk ederek asıl hedefi olan Çin seferine başlar. Ancak Çin seferine giderken 18 şubat 1405 yılında kulunç rahatsızlığı sebebiyle 69 yaşında vefat eder. Cenazesi Semerkant’a defnedilir.
Bu yazımızda Timur kimdir? sorusunu yanıtlamaya çalıştık.Umarım faydalı olmuşuzdur. Egitimarsivi.net her zaman yanınızda…