Sayısız başarı ve uluslararası ün kazandı. Ülkesinde defalarca yargılandı, susturulmaya çalışıldı ama yine de aldırmayıp yazmaya devam etti. Kimsesiz çocukların yardımına koştu. Aziz Nesin Kimdir?
Bu yazımızda Egitimarsivi.net ekibi olarak Aziz Nesin Kimdir? sorusunun cevabını yanıtlamaya çalışacağız.
Aziz Nesin, İstanbul Heybeli adada, 20 Aralık 1915’ de dünyaya geldi. Babası Abdülaziz Bey Giresun’un Şebinkarahisar ilçesine bağlı Ocaktaşı köyünden gelerek İstanbul’a yerleşti ve burada bahçıvanlık yaparak geçimini sağladı.
Aziz Nesin, 1924 yılında Süleymaniye’deki “Kanuni Sultan Süleyman İptidai Mektebinin 3.sınıfına başladı. Daha sonra bu okulun adı “İstanbul 7. İlkokulu” olarak değişti. İki yıl boyunca Darüşşafaka Lisesinde eğitim gördü. 1935 yılında Kuleli Asker Lisesini ve 1937 yılında Ankara Harp Okulunu bitirip teğmen oldu. 1939 yılında da Askeri Fen Okulunu bitirdi. Aynı zamanda Güzel Sanatlar Akademisi Süsleme Bölümü’ne devam ediyordu.
Aziz Nesin, Kara Harp Okulunu bitirdi ve asteğmen rütbesiyle orduya katıldı. 2. Dünya savaşı yıllarında 2 yıl boyunca Trakya’da çadırlı ordugahta görev aldı. 1942 yılında Erzurum Müstahkem Mevki İstihkam Taburu Bölük Komutanlığı’na atandı. Daha sonra bir bomba kazasında yaralandı. Erzincan’da deprem nedeniyle yıkılan bir cephaneliğin boşaltılmasıyla görevlendirildi. 1944 yılında Ankara’da Harp Okulunda açılan ilk tank kursuna katıldı.Aynı yıl Zonguldak’ta “görev ve yetkisini kötüye kullandığı” gerekçesiyle askerlikten uzaklaştırıldı.
Aziz Nesin, 1945 yılında askerlikten ayrıldıktan sonra “Karagöz” adlı gazetesinde ve “Yedigün” dergisinde redaktörlük, yazarlık yaptı. Profesyonel olarak yazarlığa başladı. Aynı yıl “Tan” gazetesinde köşe yazarlığı yapmaya başladı. 4 Aralık’ta bir grup üniversite genci Tan gazetesini yaktı. Daha sonra “Vatan” gazetesinde çalışmaya başladı. Aynı yıl, ilk bağımsız eseri olan “Parti Kurmak ve Parti Vurmak” isimli 16 sayfalık broşürü yayımladı.
Marko Paşa ve ilk dava yılları
1946’da, Sabahattin Ali ile beraber “Marko Paşa” adlı mizah gazetesini çıkardı. Daha sonra bu gazete büyük ses getirdi. Dergi o dönemin politikacılarını ve tiplemelerini sözünü esirgemeden eleştirmiştir. Bütün baskıların ve defalarca kapatılmasının getirdiği zor koşullara rağmen hedeflediği satış rakamlarına ulaşmayı başarmıştır. Fakat davalar ve suçlamalar nedeniyle, dergi yazarları epey zor dönemler yaşamıştır. Daha sonra Aziz Nesin, 1947 yılında Bursa’ya sürgün edilerek gözaltında tutuldu.
Azizname
1948 yılında ikinci kitabı olan “Azizname” adlı taşlama kitabını yayımladı. Yayımladığı bu kitap nedeniyle İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesinde dava açıldı. 4 ay tutuklu olarak süren dava sonunda serbest kaldı. Daha sonra 1949 yılında İngiltere Prensesi “2. Elizabeth”, İran Şahı “Rıza Pehlevi” ve Mısır Kralı “1. Faruk”, Ankara’daki elçilikleri aracılığıyla Türkiye Dışişleri Bakanlığı’na başvurarak, bir yazısında kendilerini aşağıladığı gerekçesiyle aleyhine dava açınca, Nesin 6 ay hapse mahkum edildi.
Aziz Nesin, 1952 yılında yeni kurulmaya başlanan Levent’de bir dükkan kiralayarak “Oluş Kitabevi”ni açtı. Sabahları Levent’teki evlere gazete dağıtımı yapıyordu. Ancak, Levent’teki kitabevinden geçimini sağlayamadı. 1953 yılında Beyoğlu’nda Bursa Sokağındaki yeni yapılmış hanın bir odasında “Paradi Fotoğraf Stüdyosu”nu bir ortağı ile beraber kurdu. 1954 yılında “Akbaba” dergisinde takma adlar kullanarak öyküler kaleme aldı. 1955 yılında 6-7 Eylül faciası olarak tarihe geçen, İstanbul’daki azınlıkların ev ve dükkanlarının korkunç yıkımına suçlu aranmaya çalışılıyordu. Demokrat parti iktidarı, olayların “Komünist komplosu” olduğunu öne sürerek aralarında Aziz Nesin’in de bulunduğu, 100’e yakın solcuyu tutuklattı. Aziz Nesin, hiçbir gerekçe olmadan 9 ay boyunca cezaevinde yattı.
Aziz Nesin, 1955 yılında Halil Lütfü Dördüncü’nün “Yeni Gazetesi”nde köşe yazarlığı yapmaya başladı. 1956 yılında İtalya’da (Bordighera’da) yapılan, 22 ülkenin katıldığı, Uluslararası Gülmece Yarışmasına katıldı. Daha sonra birincilik ödülü olan Altın Palmiye’yi, “Kazan Töreni” adlı öyküsüyle kazandı. Aziz Nesin, ertesi yıl da aynı yarışmada, aynı ödülü “Fil Hamdi” adlı öyküsüyle ikinci kez elde etti. Nesin, kazandığı ilk Altın Palmiye’yi, 1960’da devlet hazinesine bağışladı. 1961’de “Tanin”, “Akşam” ve “Yeni Gazete”de köşe yazıları yazdı. 1962’de “Zübük” adlı haftalık bir gülmece gazetesi yayımlamaya başladı. 1956 yılında Kemal Tahir ile birlikte kurduğu “Düşün Yayınevi”, 1963 yılında, anlaşılamayan bir nedenle bir gece kül oldu.
İlk yurtdışı gezisi
Nesin 1965’te, elli yaşındayken ilk kez pasaport aldı ve yurt dışına seyahate çıktı. Berlin ve Weimar’daki Antifaşist Yazarlar Toplantısı’na davetli olarak gitti. Altı ay süren bu ilk yurt dışı seyahatinde Polonya, Sovyetler Birliği, Romanya ve Bulgaristan’a gitti.
1960’lı yıllar
Aziz Nesin, 1966 yılında Bulgaristan’da gerçekleştirilen Uluslararası Gülmece Yarışmasında, birincilik ödülü olan “Altın Kirpi” yi “Vatani Vazife” adlı öyküsüyle kazandı. 1968 yılında, Milliyet Gazetesinin açmış olduğu “Karagöz” oyunu yarışmasında “Üç Karagöz” oyunuyla birincilik ödülünü elde etti. 1969 yılında Moskova’da gerçekleştirilen Uluslararası Gülmece Yarışmasında “İnsanlar Uyanıyor” adlı öyküsüyle Krokodil birincilik ödülünü elde etti. 1970 yılında da Türk Dil Kurumunun oyun ödülünü “Çiçu” adlı oyunuyla kazandı.
Aziz Nesin, 1972 yılında, eşi Meral Çelen’in önerisiyle, kimsesiz çocukları yetiştirmek için Nesin Vakfını kurdu. Daha sonra 1974 yılında “Asya – Afrika Yazarlar Birliği”nin “Lotus” ödülünü kazandı. 1975 yılında Lotus ödülünü almak için Filipinlerin başkenti olan Manila’da gerçekleştirilen törene katıldı. 1976-1980 yılları arasında her yılın ürünlerinden seçmelerin bulunduğu ”Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı”nı çıkardı. Nesin, 1976 yılında Bulgaristan’ın Gabrovo kentinde düzenlenen gülmece kitabı uluslararası yarışmasında birinciliği elde ederek “Hitar Petar” ödülünü elde etti. Nesin, 1977 yılında Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanı seçildi. 1978’de “Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz” adlı eseriyle “Madaralı Roman Ödülü”nü kazandı.
Aziz Nesin’in Hastalığı neydi?
1982’de, Vietnam’daki Asya-Afrika Yazarlar Birliği toplantısından dönüşte Moskova’da kalp hastalığından hastaneye kaldırıldı. Nesin, “Kalp Hastalıkları Araştırma Merkezi”nde bir ay kalarak tedavisini gördü. Daha sonra ABD’de, İndiana Üniversitesinin düzenlemiş olduğu uluslararası toplantıya çağrıldı. Fakat pasaportu “12 Eylül” gerekçesiyle geri alındığı için bu toplantıya katılamadı.
20 Aralık 1984’de Şan Sinema Salonunda 70. doğum günü töreni gerçekleştirildi. Aynı yıl Aydınlar Dilekçesi girişiminde bulundu. 1985 yılında Ekin A.Ş’nin kurulması girişiminde bulundu. Aynı yıl, Birleşik Krallık’ta PEN Kulüp onur üyeliğine seçildi. Ardından TÜYAP’ın düzenlediği “Halkın Seçtiği Yılın Yazarı” ödülünü kazandı. Aziz Nesin, 1989 yılında “Demokrasi Kurultayı”nın toplanmasında önemli rol oynadı. Oluşturulan “Demokrasi İzleme Komitesi”nin iki başkanından biri oldu. Aynı yıl, Sovyet Çocuk Fonu’nu ilk kez verilen “Tolstoy Altın Madalyası”na layık görüldü.
Nesin, 19 Mart 1990’da Ankara Sanat Kurumunda 75. yaşını kutladı. 2 Temmuz 1993’de Pir Sultan Abdal etkinliklerine katılmak için Sivas’a gitti. 37 kişinin vefat ettiği Madımak Oteli Katliamından yaralı bir şekilde kurtuldu.
Aziz Nesin Alaçatı’ya, söyleşi ve imza günü için gittiği sırada 5 Temmuzu 6 Temmuza bağlayan gece sabaha karşı geçirdiği kalp krizi nedeniyle vefat etti. 7 Temmuz 1995’de vasiyeti gereği hiçbir tören yapılmaksızın ve yeri belli olmayacak şekilde Çatalca’daki Nesin Vakfının bahçesine defnedildi.
Aziz Nesin iki kere evlenmiştir. İlk evliliği Vedia Nesin ile olmuştur ve Oya, Ateş adlarında iki kızı dünyaya gelmiştir.
İkinci evliliğini Meral Çelen ile yapmıştır. Bu evlilikten de Hüseyin Ali, Ahmet Aziz adlarında çocukları olmuştur.
Bu yazımızda Aziz Nesin Kimdir? sorusuna cevap aradık. Ödev ve projelerinizde kullanabilirsiniz.
Aziz Nesin’in Kitapları ve Tüm Eserleri
Aziz Nesin yaşamı boyunca öykü, oyun, şiir, roman olmak üzere pek çok alanda eserler verdi. Aziz Nesin kitapları her dönem okundu, hikayeleri ise hala çeşitli siyasal gelişmelerde hatırlanmakta ve hatırlatılmaktadır. Aziz Nesin, deyince hiç kuşkusuz en çok bilinen hikayelerinden “Zübük” gelir akla. İşte Aziz Nesin kitapları:
Parti Kurmak ve Parti Vurmak (Öykü Kitabı) (1946)
Geriye Kalan (Öykü Kitabı(1953)
İt Kuyruğu (Öykü Kitabı (1955)
Yedek Parça (1955)
Fil Hamdi (Öykü Kitabı (1956)
Damda Deli Var (Öykü Kitabı (1956)
Koltuk (Öykü Kitabı (1957)
Kazan Töreni (Öykü Kitabı (1957)
Deliler Boşandı (1957)
Mahallenin Kısmeti (1957)
Ölmüş Eşek (1957)
Hangi Parti Kazanacak? (1957)
Toros Canavarı (Öykü Kitabı (1957)
Bay Düdük (1958)
Memleketin Birinde (1958)
Havadan Sudan (1958)
Bay Düdük (1958)
Nazik Alet (Öykü Kitabı (1958)
Gıdıgıdı (1958)
Aferin (1959)
Kördöğüşü (1959)
Mahmut ile Nigar (1959)
Hoptirinam (1960)
Gözüne Gözlük (Öykü Kitabı (1960)
Ah Biz Eşekler (1960)
Yüz Liraya Bir Deli (1961)
Bir Koltuk Nasıl Devrilir (1961)
Biz Adam Olmayız (1962)
Yeşil Renkli Namus Gazı (1964)
Sosyalizm Geliyor Savulun (1965)
İhtilali Nasıl Yaptık (1965)
Rıfat Bey Neden Kaşınıyor (1965)
Vatan Sağolsun (1968)
İnsanlar Uyanıyor (1972)
Hayvan Deyip De Geçme (1973)
Seyyahatname (Duyduk Duymadık Demeyin) (1976)
Büyük Grev (1978)
Yetmiş Yaşım Merhaba (Öykü Kitabı) (1984)
Kalpazanlık Bile Yapılamıyor (1984)
Maçinli Kız için Ev (1987)
Nah Kalkınırız (1988)
Rüyalarım Ziyan Olmasın (1990)
Aşkım Dinimdir (1991)
Gözünüz Aydın Efendim (Öykü Kitabı )(1997)
Herkesin İşi Gücü Var (2005)
Kan Yüzüğü
Kadın Olan Erkek (1955)
Gol Kralı (1957)
Erkek Sabahat (1957)
Saçkıran (1959)
Zübük (1961)
Şimdiki Çocuklar Harika (1967)
Tatlı Betüş (1974)
Surnâme (1976)
Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (1977)
Tek Yol (1978)
teşekkürler vermiş olduğunuz bilgiler için .cok isimi gordu
Aziz nesinin gerçek kişiliği ile doğru bilgiler vermişsiniz. Tebrik ederim…