İstanbul sözleşmesi nedir?

İstanbul sözleşmesi nedir?

Son zamanlarda sık sık duyduğumuz bir terim olmasına rağmen birçoğumuzun tam olarak ne olduğu ve neden bahsettiğini bilmediğimiz bir sözleşme. Bu yazımızda İstanbul Sözleşmesi nedir? sorusunun cevabını araştırdık. Haydi bakalım neymiş bu İstanbul sözleşmesi…

İstanbul sözleşmesi, temel olarak kadınların baskı gördüğü toplumlarda kadınların gördüğü baskıyı engellemek maksadıyla kadınlara bazı pozitif ayrıcalıklar sunan, kadınlara şiddet uygulayanların cezalarını kesin ve sert hükümlere bağlayan bir sözleşmedir.

Kültürümüzde kadın ve analık gibi kavramlar her ne kadar kutsanmış olsa da günümüzün pratik dünyasında ne yazık ki uygulaması zayıf kalmıştır. Uluslarası toplum kadınları toplumsal yaşamın öznesi yapmak, erkeklerin kadınlar üzerinde kurduğu her türlü baskı, şiddet, taciz, tecavüz gibi olguların önüne geçmek için 2010 yılından beri önemli girişimlerde bulunmuştur. İstanbul sözleşmesi de bu kapsamda oldukça önemli bir konsensüstür.

Kadınlar neden İstanbul sözleşmesine uyulmasını istiyor?

Her ne kadar kültürümüzde olmasa da kadına yönelik şiddet her geçen gün artıyor. Özellikle son 12 yılda kadınların çeşitli nedenlerle ve vahşice erkekler tarafından katledilmeleri, şiddete, tacize ve tecavüze maruz bırakılmaları kadın örgütleri, feminist oluşumlar ve toplumun çeşitli kesimlerini rahatsız etmekte. Durumun vahameti yüksek olduğundan; kadınlar yaşamlarını ve bedenlerini tehlikede görmelerinden dolayı İstanbul Sözleşmesine uyulması ve Türkiye’nin de bu sözleşmenin tarafı olarak kalmasını istiyorlar.

Aile ve sosyal politikalar bakanlığı  da kadın cinayetlerindeki artış ve kadınlara uygulanan şiddetin uluslarası kamuoyunun gündemine girecek düzeyde artması nedeniyle bu problemin üzerine gitmeye çalışmaktadır. Tam da bu nedenle İstanbul sözleşmesinin imzalanması bu arayışın bir sonucu olarak karşımıza çıkıyor. Artan aile içi ve kadına olan şiddeti bitirmek için imzalanan uluslar bir protokoldür. Sözleşme 11 mayıs 2011 de kabul edilmiştir. 2014 yılında yürürlüğe girmiştir.

İsmi neden İstanbul sözleşmesi?

İstanbul sözleşmesinin adının İstanbul sözleşmesi olmasının nedeni İstanbul’da imzalanmış olmasıdır. Türkiye de dahil olmak üzere 33 devletin imzasının olduğu sözleşmeyi Avrupa birliği de onaylamıştır. Sözleşmeyi bu 33 devletten ilk Türkiye imzalamıştır.

İstanbul sözleşmesi ne içeriyor, maddeleri nelerdir?

Bu kadar çok konuşulan üzerine tartışma programlarında tartışılan bu sözleşme neler içeriyor?  hangi maddeleri barındırıyor? birde onlara bakalım… Sözleşmenin tam metni için buraya tıklayabilirsiniz.

İstanbul sözleşmesinin en önemli maddeleri 

• Bu sözleşmenin hazırlanma sebebi olan madde; biyolojik veya ailevi bağı olup olmadıpı farketmeksizin ev içi şiddetin ve kadınlara yönelik her türlü şiddetin önlenmesidir. Bu durumla mücadeleye ilişkin standartlar öngören ve Avrupa ülkelerini hukuki olarak bağlayan ilk belge olması önem arz eder.
• Kadın ve erkek arasında hukuki ve fiili eşitliğin benimsenmesinde ve kadına yönelik şiddeti önlemesinin ön koşul olduğunu vurgulayan Sözleşme, kadınlara yönelik her türlü ayrımcılığı da yasaklar.
• İstanbul Sözleşmesi, bundan önce kabul edilip uygulanmış  standartları ve uygulamaları modifiye etmiştir.
• Sözleşme, hem özel, hem kamusal alandaki her türlü ( fiziksel, psikolojik, cinsel) şiddeti yasaklamaktadır. Dolayısıyla Sözleşme, yalnızca ev içindeki (genellikle eş veya partnerler veya ebeveyn ve çocuklar gibi farklı kuşaklar arasında meydana gelen) kadınlara yönelik şiddeti değil, aynı zamanda kamusal alandaki (örneğin aynı evi paylaş­masa bile eski eşin veya partnerin kamusal alanda yönelttiği) şiddeti, iş yerleri, okullar, karakollar, hapishaneler gibi kurumlardaki kadınlara yönelik şiddeti de yasaklar.

İstanbul sözleşmesine kimler karşı çıkıyor?

İstanbul sözleşmesini destekleyen ciddi bir kesim olsa da özellikle basın-yayın organlarında ve sosyal medyada bazı kesimlerin uzun süredir tepki gösterdikleri de gözden kaçmıyor. Başta iktidar yanlısı bazı gazetelerin yazarları olmak üzere İstanbul sözleşmesi ile erkeğin hak olarak görülen bazı davranışlarının suç olarak yasal hükümlere bağlanmasının toplumun aile yapısına zarar vereceğini ve islami değerlere aykırı olduğunu iddia ediyor.